“Po plaken, po vdesin, po largohen”. Kështu titullohet një artikull i fundit i revistës së njohur “The Economist”, ku trajtohet fenomeni i tkurrjes së popullsisë së vendeve të Ballkanit.
“Problemet e shumta të rajonit i shtyjnë njerëzit e rinj të talentuar të largohen. Por ato nuk do të arrijnë të kapin pjesën tjetër të Europës pa njerëz të rinj, të talentuar, që do të gjeneronin prosperitet.
Në grafikun e paraqitur nga “The Economist”, për Shqipërinë parashikohet që popullsia do të reduktohet me 26% deri në vitin 2050, në krahasim me vitin 1989. Kjo është tkurrja më e madhe në Ballkan, me përjashtim të Bosnjës (-37%) – (shënim i “Monitor”). Sipas grafikut, reduktimin më të ulët do ta ketë Mali i Zi, me 3% dhe Kosova, me 11%.
Ndonëse është e vështirë të matësh emigracionin, “The Economist” thotë se të dhënat që janë në dispozicion japin një pamje të qartë. Popullsia e çdo vendi ballkanik po zvogëlohet për shkak të emigrimit dhe lindshmërisë së ulët. Në të kaluarën popullsia u rrit përsëri pas valëve të emigrimit, pasi shumë gra kishin gjashtë fëmijë.
Tani pak kanë më shumë se një. Serbia mund të ketë më shumë pensionistë sesa njerëz në moshë pune deri vitin e ardhshëm. Në afat të shkurtër qeveritë nuk e kanë problem emigrimin, sepse ul papunësinë dhe rrit dërgesat nga jashtë. Por në planin afatgjatë, thotë Vladimir Nikitovic, demograf serb, është “katastrofike”. Rreth 50,000 njerëz largohen nga Serbia çdo vit. Nga ata që kthehen, rreth 10,000 janë pensionistë që kanë kaluar jetën e tyre të punës në Perëndim. Fëmijët e tyre nuk do t’i ndjekin nga pas. Rajoni ka disa nga nivelet më të ulëta të lindshmërisë në botë.
Gratë boshnjake kanë mesatarisht 1.3 fëmijë dhe kroate 1.4 (Shqipëria e ka këtë tregues 1.37 – shënim i “Monitor”). Kosova, me një moshë mesatare 29 vjeç, ka popullsinë më të re të rajonit, por shkalla e lindshmërisë së saj prej 2.0 (vetëm nën shkallën e zëvendësimit) ka rënë gjithashtu për vite me radhë. Diku tjetër normat janë të ngjashme me ato të vendeve të Europës perëndimore.
Por për shkak se Ballkani pothuajse nuk pret emigrantë taksapagues, paratë për pensionistët janë të pakta. Efektet e tkurrjes së popullsisë janë të ashpra. Kombinimi i emigrimit të shpejtë, lindshmërisë së ulët dhe imigracionit të lartë prodhon rezultatin më të keq të imagjinueshëm, thotë Kresimir Ivanda, demograf kroat. Greqia, Italia dhe Spanja kanë shkallë të ulët të lindjeve, por tërheqin shumë emigrantë. Në Poloni më shumë se 1 milion ukrainas kanë mbushur boshllëqet në tregun e punës të lënë nga emigracioni.
Panorama
